عوارض لیزر موهای زائد

لیزر موهای زائد در سال‌های اخیر به یکی از بهترین راه‌های خلاص شدن از دست موهای مزاحم بدن و صورت تبدیل شده است. این روش ایمن و موثر، تنها روش دائمی حذف موهای زائد است. تمامی روش‌های درمانی و زیباسازی، هرچقدر هم که کم‌تهاجمی و ایمن باشند، احتمال ایجاد عوارضی را دارند و لیزر هم از این قاعده مستثنی نیست. در این مقاله می‌خواهیم عوارض لیزر موهای زائد را با هم مرور کنیم.

نکات کلیدی کلیدی:

• تمامی روش‌های حذف موهای زائد با لیزر یا دستگاه‌های نوری، ممکن است عوارضی به همراه داشته باشند.
• احتمال عوارض لیزر موهای زائد در صورت انجام با دستگاه‌هایی که طول موج و زمان تابش بیشتری دارند، بیشتر است.
• عوارض لیزر در افرادی که پوست‌های تیره‌تری دارند، بیشتر مشاهده می‌شود.
• عوارض طبیعی لیزر شامل التهاب، قرمزی و پوسته پوسته شدن است.
• شایع‌ترین عوارض حاد شامل تغییرات رنگ پوست و ایجاد اسکار است.

علت بروز عوارض لیزر چیست؟

لیزر موهای زائد روشی ایمن و کم‌عارضه است. با این حال مثل هر روشی احتمال بروز عوارض محدودی وجود دارد. برای این که متوجه علت عوارض لیزر موهای زائد بشوید، باید کمی در مورد اساس کار این روش صحبت کنیم. در این بخش می‌خواهیم به سوالات زیر پاسخ دهیم:

• چگونه موهای زائد به کمک لیزر از بین می‌روند؟
• آیا لیزر موهای زائد دردناک است؟
• چرا استفاده از لیزر عوارض دارد؟
• چرا عوارض لیزر در افراد با پوست تیره، بیشتر است؟

فیزیک لیزر به زبان ساده

وقتی ما یک جسم را می‌بینیم، به علت این است که نور به آن جسم برخورد کرده، بازتاب شده و به چشم ما می‌رسد. در واقع اگر جسمی نوری را بازتاب ندهد، ما نمی‌توانیم آن را ببینیم. مثل شیشه‌ای که بسیار تمیز باشد. شیشه‌ی شفاف و تمیز تمام پرتوهای نور را از خود عبور می‌دهد؛ لذا نمی‌توانیم آن را ببینیم. هر جسم علاوه بر بازتاب نور، برخی از پرتوهای نور را جذب می‌کند. این که یک جسم کدام پرتوهای نور را جذب و کدام را بازتاب کند، باعث می‌شود که رنگ منحصر به فردی داشته باشد.

نور لامپ یا خورشید از چندین و چند اشعه‌ی نور با رنگ‌ها و طول موج‌های مختلف تشکیل شده است. در واقع تفاوت طول موج پرتوهای نوری، باعث رنگی شدن آن‌ها می‌شود. اگر طول موج یک پرتوی نور بین ۴۸۰ تا ۷۵۰ نانومتر باشد، در محدوده‌ی نورهای مرئی قرار می‌گیرد. یعنی چشم ما می‌تواند رنگ آن‌ها را تشخیص دهد. حال وقتی جسمی را مثلاً به رنگ سبز می‌بینیم، یعنی این جسم رنگ‌های بنفش، آبی و قرمز را جذب و رنگ سبز را بازتاب کرده است.

پس دانستیم که هر جسم، پرتوهای نوری با انرژی یا طول موج‌ خاص را جذب می‌کند و باقی را بازتاب می‌دهد. مثلاً همه ما می‌دانیم رنگ سیاه (که تمام پرتوهای مرئی را جذب می‌کند) در زیر نور خورشید نسبت به رنگ سفید (که تمام پرتوهای مرئی را بازتاب می‌دهد) زودتر گرم می‌شود.

پرتوهای نور موجود در لیزر، همه طول موج و انرژی یکسانی دارند. در دستگاه لیزر موهای زائد، پرتوی لیزر تولید شده دارای طولی موجی است که توسط رنگدانه‌ای به نام ملانین به خوبی جذب می‌شود. ملانین رنگدانه‌ای است که باعث رنگ موها و پوست ما می‌شود.

مقدار ملانین در موهای ما بسیار بیشتر از پوست ما است. این رنگدانه به طور ویژه در پیاز و ساقه‌ی موی ما متمرکز شده است. زمانی که لیزر به پوست ما برخورد می‌کند، ۳ برابر بیشتر از پوست توسط پیاز و ساقه‌مو جذب می‌شود؛ برای همین دستگاه لیزر به شکلی تنظیم شده که پیش از گرم شدن پوست، آسیبی انتخابی به پیاز و ساقه‌ی مو وارد کند. وقتی پیاز مو آسیب ببیند، دیگر مویی از آن رشد نخواهد کرد.

پس چرا لیزر عوارض دارد؟

برای این که پرتوی لیزر به پیاز مو برسد، باید از لایه‌ی سطحی پوست که اپی‌درم یا روپوست نام دارد، عبور کند. پیاز مو در لایه‌ی دِرم قرار گرفته که در زیر اپی‌درم واقع شده است. اپی‌درم مانند پیاز و ساقه‌ی مو، ملانین دارد. به همین جهت پرتوی لیزر در راه خود تا رسیدن به پیاز مو، کمی هم جذب اپی‌درم می‌شود. برای همین است که عوارضی مانند سوختگی، تغییر رنگ پوست، زخم و دیگر عوارض مشابه ایجاد می‌شوند.

میزان عوارض به چه چیزهایی بستگی دارد؟

این که لیزر چقدر عارضه داشته باشد، به ویژگی‌های دستگاه و همچنین رنگ پوست متقاضی بستگی دارد. متفاضیانی که پوست تیره‌تری دارند، بیشتر مستعد دچار شدن به عوارض پوستی هستند؛ چرا که آن‌ها ملانین بیشتری در پوست خود دارند. تیرگی پوست می‌تواند ناشی از برنزه کردن و افزایش سن باشد یا این که به طور ژنتیکی و طبیعی پوست تیره‌ای داشته باشید. به همین جهت اگر قصد لیزر کردن دارید، باید فعلاً از آفتاب گرفتن و سولاریم پرهیز کنید.

عوامل دیگری که به طور بالقوه می‌توانند باعث افزایش احتمال عوارض لیزر موهای زائد شوند شامل طول موج لیزر، مدت زمان تابش، اندازه‌ی نقطه‌ی تابش و استفاده‌ی نامناسب از تکنیک‌های خنک‌سازی پوست است.

هرچه طول موج دستگاه لیزر بیشتر و مدت زمان تابش کوتاه‌تر باشد، احتمال وقوع عوارض جانبی کمتر می‌شود. افزایش طول موج و کاهش مدت زمان تابش باعث می‌شود که انرژی کمتری جذب ملانین شود. این اتفاق هم در اپی‌درم دیده می‌شود و هم در پیاز مو. پس طول موج زیاد و مدت تابش کم باعث کاهش تاثیر لیزر بر حذف موها می‌شود.

انتخاب صحیح پارامترهای مربوط به دستگاه لیزر، یعنی طول موج و مدت تابش به همراه استفاده از تکنیک‌های مناسب خنک‌سازی پوست، باعث به حداکثر رسیدن تاثیر لیزر و به حداقل رسیدن عوارض لیزر می‌شود. با توجه به این که دستگاه‌های لیزر معمولاً یک یا نهایتاً دو نوع طول موج را تولید می‌کنند، خیلی مهم است که دستگاهی متناسب با رنگ پوست شما انتخاب شود. بیشتر مراکز لیزر موهای زائد تنها یک دستگاه لیزر دارند، ولی در کلینیک خانه سفید از ۳ دستگاه لیزر مختلف استفاده می‌کنیم تا شاهد بیشترین تاثیر و کمترین عوارض باشیم. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد دستگاه‌های لیزر کلینیک می‌توانید به این مقاله مراجعه کنید.

آیا لیزر موهای زائد دردناک است؟

دو سه روز بعد از لیزر، ممکن است پوست ناحیه‌ی تحت درمان کمی قرمز و کم درد را داشته باشد. بسیاری از بیماران می‌گویند که این درد مشابه با درد آفتاب سوختگی است و به خوبی تحمل می‌شود. اما خود فرآیند لیزر معمولاً دردناک نیست.

شایع‌ترین عوارض لیزر موهای زائد

عوارض روش‌های درمانی مختلف به چند شکل پدیدار می‌شوند. برخی عوارض طبیعی هستند. به هر حال در طی لیزر یا روش‌های زیبایی دیگر، شما دارید تغییری در ساختار طبیعی بدن ایجاد می‌کنید و باید انتظار داشته باشید که بدن شما به آن تغییر واکنش نشان دهد. عوارض طبیعی شامل درد اندک، التهاب و قرمزی پوست می‌شود. این عوارض لیزر معمولاً موقتی هستند و خیلی زود ناپدید می‌شوند.

برخی عوارض لیزر موهای زائد مانند پوسته پوسته شدن، موقتی و طبیعی هستند؛ ولی به ندرت مشاهده می‌شوند. سایر عوارض لیزر مانند تغییر رنگ پوست و ایجاد اسکار، عوارض حاد این روش درمانی محسوب شده و معمولاً ناشی از خطای درمانی هستند. به طور کلی لیزر موهای زائد روشی بسیار ایمن بوده و عوارض جانبی به ندرت مشاهده می‌شوند.

درد، قرمزی و التهاب

لیزر موهای زائد به طور خاص پیاز مو و فولیکول‌های مو که ارگان‌های موساز بدن هستند را مورد هدف قرار می‌دهد. آسیب زدن به هر بافتی، واکنش بدن را به همراه خواهد داشت. به همین جهت تخریب انتخابی فولیکول‌ها می‌تواند باعث بروز واکنش‌هایی مانند قرمزی و التهاب پوست در محل‌های تحت درمان با لیزر شود. ممکن است بعد از لیزر کمی احساس ذوق زدن پوست یا حساس شدن آن نسبت به لمس را تجربه کنید. تورم هم ممکن است دیده شود. البته همه‌ی افراد این علایم را تجربه نمی‌کنند.

قرمزی و التهاب معمولاً موقت بوده و خیلی زود ناپدید می‌شوند. نواحی پوست که دچار این عارضه می‌شوند، ظاهری مشابه پوستی خواهند داشت که به تازگی وکس یا اپیلاسیون شده باشد. گاهی برای کاهش واکنش پوست به فرآیند لیزر، از داروهای بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود.

قرمزی و التهاب قابل پیشگیری نیستند و از عوارض طبیعی لیزر موهای زائد محسوب می‌شوند. در مورد درمان، استفاده از کمپرس سرد بلافاصله بعد از لیزر و استفاده از استروئیدهای موضعی (در صورت نیاز) می‌توانند باعث بهبود این عوارض شوند.

همانطور که اشاره کردیم، فرآیند لیزر موهای زائد نباید دردناک باشد. گاهی به دلیل حساسیت بالای پوست یا عدم استفاده از تکنیک‌های خنک‌سازی در طی درمان، بیمار دچار درد و سوزش پوست می‌شود. در صورت حساس بودن پوست، ممکن است متخصص لیزردرمانی از بی‌حسی موضعی استفاده کند. استفاده از کمپرس سرد بلافاصله بعد از درمان نیز باعث کاهش درد می‌شود.

 توجه داشته باشید که التهاب، قرمزی و درد معمولاً چند ساعت تا نهایتاً دو روز بعد از لیزر درمانی برطرف می‌شوند. علاوه بر کمپرس سرد، این عوارض لیزر معمولاً پاسخ خوبی به حمام با آب سرد می‌دهند.

پوسته پوسته شدن

همانطور که گفتیم، پوسته پوسته شدن از جمله عوارض محتمل لیزر موهای زائد است و در صورتی که مراقبت‌های لازم را به درستی انجام دهید، نگران کننده یا خطرناک نیست. این عارضه در درصد کمی از متقاضیان مشاهده می‌شود و معمولاً عارضه‌ای خفیف به حساب می‌آید.

پوسته پوسته شدن باعث خشک و آسیب پذیر شدن پوست می‌شود. به همین دلیل ممکن است منجر به ایجاد زخم و اسکارهای پوستی شود. مراقبت‌های صحیح مانند استفاده از کرم‌های مرطوب کننده، می‌توانند ایجاد زخم‌ها جلوگیری کنند.

 تغییر در رنگ پوست

تغییرات خفیف در رنگ پوست از جمله عوارض لیزر موهای زائد است. بسته به شرایط، ممکن است پوست متقاضی بعد از درمان، اندکی روشن‌تر یا تیره‌تر شود. افرادی که پوست روشنی دارند، بیشتر دچار تیره شدن رنگ پوست می‌شوند. افرادی که پوست تیره‌تری دارند، بیشتر مستعد روشن شدن رنگ پوست هستند.

هایپوپیگمنتیشن

کاهش رنگدانه‌ها یا همان روشن‌تر شدن رنگ پوست را هایپوپیگمنتیشن می‌گویند. این عارضه معمولاً گذرا و موقت است؛ ولی می‌تواند برای متقاضی آزاردهنده باشد. علت بروز این عارضه نامعلوم است و اثر آن می‌تواند تا چند ماه ماندگار شود.

دوری از قرار دادن محل تحت درمان در زیر نور مستقیم خورشید و همچنین استفاده از کرم‌های ضد آفتاب به مدت ۶ هفته پیش و پس از لیزر موهای زائد در کاهش احتمال بروز این عارضه موثر است. استفاده از دستگاه لیزر با طول موج مناسب، زمان تابش کوتاه و همچنین استفاده‌ی صحیح از تکنیک‌های خنک‌سازی می‌توانند باعث پیشگیری از روشن شدن رنگ پوست یا هایپوپیگمنتیشن شوند.

هایپرپیگمنتیشن

افزایش رنگدانه‌ها یا همان تیره‌تر شدن رنگ پوست را هایپرپیگمنتیشن می‌گویند. این عارضه هم گذار و موقت بوده و معمولاً طی ۳ تا ۴ هفته برطرف می‌شود. هاپیرپیگمنتیشن را معمولاً زمانی مشاهده می‌کنید که پوست شما زخم شده و بهبود می‌یابد. حتماً دیده‌اید که جای زخم برای مدت زیادی تیره‌تر از نواحی مجاور خود است. اگر لیزر باعث زخم شدن یا ایجاد اسکار شود، شاهد هایپرپیگمنتیشن خواهیم بود که برای مدت طولانی‌تری روی پوست مشاهده می‌شود.

آسیب به چشم

بدیهی است که در لیزر موهای زائد از اشعه‌ی پرقدرت لیزر استفاده می‌شود. برای همین خطر آسیب شدید به بینایی وجود دارد؛ به ویژه هنگامی که می‌خواهیم موهای صورت را لیزر کنیم. استفاده از عینک‌های محافظ توسط بیمار و همچنین متخصص لیزر، خطر این عارضه را به کلی برطرف می‌کند.

خطر عفونت‌های پوستی

عفونت‌ باکتریایی پوست در اثر لیزر درمانی بسیار نادر است؛ اما در صورت آسیب دیدن روپوست یا اپی‌درم (که یکی از عوارض لیزر موهای زائد است) ممکن است رخ بدهد. اگر علائم عفونت (مانند خارش، التهاب، درد و جوش) را مشاهده کردید، حتماً با کلینیک تماس بگیرید و از مصرف کرم‌های آنتی‌بیوتیک‌های موضعی و خود درمانی پرهیز کنید.

اگر سابقه‌ی تبخال زدن دارید، ممکن است بعد از لیزر دچار تبخال (معمولاً روی لب یا اطراف آن) شوید. تبخال‌های لب و ناحیه‌ی تناسلی در اثر ویروسی به نام هرپس ایجاد می‌شود که معمولاً به شکل غیرفعال درون بدن وجود دارند. در صورت مواجهه با استرس (مثل تب کردن)، ویروس فعال شده و باعث ایجاد تبخال می‌شود. البته فعال شدن ویروس هرپس و تبخال زدن، عارضه‌‌ی شایعی نیست.

عوارض شدید و نادر لیزر

سوختگی و تاول

سوختگی و تاول از جمله‌ عوارض شدید لیزر موهای زائد هستند که به دلیل خطای درمان و تکنیک‌های نامناسب لیزر درمانی ایجاد می‌شوند. مراجعه به مراکز معتبر و حرفه‌ای، خطر این عارضه را به حداقل ممکن می‌رساند. استفاده از دستگاه‌های به‌روز و پیشرفته و همچنین تکنیک‌های خنک‌سازی مناسب، از جمله مواردی هستند که خطر سوختگی و تاول را تا حد زیادی کاهش می‌دهند.

اسکار و زخم

ایجاد اسکار و زخم را نمی‌توان از عوارض لیزر موهای زائد در نظر گرفت؛ اما اگر پزشک یا متخصص لیزر اشتباهی در طول فرآیند درمان انجام دهد، ممکن است پوست شما زخم شده و آسیب ببیند. بازهم با انتخاب مراکز معتبر و حرفه‌ای برای لیزر درمانی، احتمال این عارضه را به حداقل می‌رساند. علت دیگر ایجاد اسکار، عدم پیروی از توصیه‌های مراقبتی بعد از لیزر است.