عوارض بوتاکس چیست ؟

بوتاکس یکی از روش‌های کم‌تهاجمی و موثر برای جوانسازی پوست و رفع خطوط صورت و گردن است. حدود ۵۰ سال است که در علم پزشکی از بوتاکس و سم بوتولونیوم برای درمان اختلالات مختلف استفاده می‌شود و در ۱۵ سال اخیر، کاربردهای زیبایی هم به استفاده‌های بوتاکس اضافه شده‌اند. پژوهش‌ها و مطالعات انجام شده بر روی بوتاکس نشان می‌دهند که این روش بسیار ایمن و کم عارضه است. با این حال تمامی روش‌های درمانی و زیباسازی عوارض محتملی دارند. در این مقاله می‌خواهیم به بررسی عوارض بوتاکس بپردازیم.

عوارض بوتاکس چیست ؟

در کل تزریق بوتاکس عوارض بسیار کمی دارد و بیشتر این عوارض ممکن است به دلیل ناآشنایی شخص تزریق کننده بوتاکس و تزریق این ماده توسط افراد غیر متخصص ایجاد شود. لذا اولین و مهمترین توصیه ما به شما انجام تزریق بوتاکس در کلینیک های معتبر پوست و مو و مطب پزشک متخصص می باشد.

کلیه عوارض احتمالی در نواحی مختلف صورت بصورت کامل برای شما شرح داده شده است.

عوارض عمومی بوتاکس

قرمزی و اِدِم

قرمزی و ادم (تورم) واکنش طبیعی بدن به هر روش درمانی است. این عوارض معمولاً خفیف تا متوسط هستند، در عرض چند ساعت برطرف می‌شوند و نیازی هم به درمان ندارند. شدت قرمزی و ادم به میزان بوتاکس تزریق شده و همچنین ضخامت سوزن تزریق بستگی دارد. پیشگیری از این عوارض تا حد زیادی به تجربه‌ی پزشک وابسته است. استفاده از سوزن‌های باکیفیت، تزریق آهسته‌ و مقادیر کم بوتاکس و همچنین استفاده از کمپرس سرد پس از اتمام تزریق، از جمله مواردی هستند که می‌توانند از شدت قرمزی و تورم بکاهند.

درد

میزان درد در طی تزریق بوتاکس به آستانه‌ی تحمل درد شما بستگی دارد. معمولاً بیشتر مراجعین به خوبی درد ناشی از تزریق را تحمل می‌کنند. برای کاهش درد می‌توانید پس از مشورت با پزشک، حدود ۱ ساعت قبل از مراجعه به کلینیک، استامینوفن مصرف کنید. در برخی موارد قبل از درمان، از کرم‌های بی‌حسی موضعی یا کمپرس سرد استفاده می‌شود تا درد محل تزریق کاهش یابد. درد ممکن تا ۳۰ دقیقه بعد از اتمام تزریق هم کمی باعث رنجش شما شود.

سردرد و تهوع

شایع‌ترین عوارض بوتاکس سردرد و تهوع هستند. این دو عارضه در ۲ تا ۱۵ درصد از مراجعین مشاهده می‌شوند. البته سردرد و تهوع معمولاً خفیف بوده و بیشتر برای کسانی رخ می‌دهد که اولین تزریقات بوتاکس خود را انجام می‌دهند. ماندگاری این عوارض بین چند ساعت تا حداکثر سه چهار روز متغیر است.

علت سردرد و تهوع بعد از تزریق بوتاکس هنوز مشخص نیست؛ اما عواملی مانند آسیب‌های ایجاد شده در محل تزریق، استرس و سابقه‌ی سردردهای میگرنی در ایجاد آن‌ها موثرند. برای درمان سردرد، مصرف داروهای مسکن یا قرص‌های ضد میگرن معمولی کفایت می‌کند.

کبودی

کبودی به دلیل سوراخ شدن عروق خونی موجود در محل تزریق رخ می‌دهد. این اتفاق معمولاً ناشی از این است که محل عروق خونی، پیش از تزریق بوتاکس به خوبی شناسایی نشده‌اند. توجه داشته باشید که پزشکان غیرمتخصص و افراد غیر پزشک با آناتومی صورت و گردن آشنایی کافی ندارند. به همین علت ممکن است در طی فرآیند تزریق به عروق خونی آسیب بزنند. کبودی بیشتر زمانی مشاهده می‌شود که پزشک مهارت و تجربه‌ی کافی در تزریق بوتاکس نداشته باشد.

پیشنهاد ویژهجهت دریافت وقت تزریق بوتاکس توسط پزشک متخصص پوست و مو کلینیک خانه سفید (دارای بورد تخصصی از کشور اتریش و عضو انجمن پوست و مو آمریکا) با قیمت بسیار مناسب با شماره ۰۲۱۵۴۵۰۳ یا ۰۹‍۱۲۲۲۵۲۷۳۱ تماس حاصل فرمایید.

برای پیشگیری از این عارضه، باید از مصرف آسپیرین و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (مثل ژلوفن) تا حداقل ۷ روز پیش از تزریق خودداری کنید. استفاده از کرم‌های ویتامین K یا کرم‌هایی که حاوی عصاره‌ی گیاه ارنیکا هستند، در رفع کبودی موثرند. سایر اقداماتی که باید برای پیشگیری از کبودی پوست انجام بگیرند، شامل موارد زیر است:

• در حین تزریق بوتاکس باید در حالت نشسته قرار داشته باشید؛
• عروق خونی باید پیش از تزریق شناسایی شوند؛ به ویژه در مورد نواحی اطراف چشم و سایر بخش‌های مستعد؛
• پزشک با فشار دادن انگشت خود بر محل تزریق (بدون ماساژ دادن) می‌تواند احتمال کبودی را کاهش دهد.

عفونت

تا کنون گزارشی مبنی بر عفونت ناشی از تزریق بوتاکس منتشر نشده؛ البته در مورد تزریق‌هایی که در محیط‌های درمانی و توسط پزشک صورت گرفته‌اند. تمامی محلول‌های بوتاکس حاوی مایع نرمال سالین هستند و در دمای ۴ درجه‌ی سانتی‌گراد نگهداری می‌شوند. حتی ۳۰ روز بعد از باز کردن محلول بوتاکس، هیچ نشانه‌ای از رشد باکتری‌ها یافت نمی‌شود. با این حال در محیط‌ های درمانی، پیش از تزریق پوست شما را به خوبی استریل می‌کنند تا خطر عفونت به صفر برسد.

واکنش‌های کولینرژیک

واکنش‌های کولینرژیک از جمله عوارض بوتاکس هستند که معمولاً به شکل خشک شدن دهان یا چشم‌ها مشاهده می‌شوند. این عوارض بیشتر در صورت استفاده از فرآورده‌هایی مشاهده می‌شود که از سم بوتولونیوم نوع B ساخته‌ شده‌اند. در کلینیک خانه سفید تنها از فرآورده‌های حاوی سم بوتولیونیوم نوع A استفاده می‌کنیم.

عوارض بوتاکس در محل تزریق

این گروه از عوارض معمولاً ناشی از انتشار بوتاکس به عضلات مجاور محل تزریق و اثر گذاری بر ماهیچه‌هایی است که مد نظر ما نیستند. احتمال این عوارض زمانی زیاد می‌شود که تزریق بوتاکس توسط افراد غیر پزشک یا پزشکان غیرمتخصص صورت بگیرد.

عوارض محل تزریق در موارد درمان یک سوم بالایی صورت (خط اخم، خطوط افقی پیشانی، ابروها و خطوط پنجه کلاغی) بسیار کم است. چون تکنیک‌ها و دستورالعمل‌های تزریق بوتاکس در این نواحی تا حد زیادی بهینه سازی شده‌اند. تزریق بوتاکس در یک سوم میانی و پایینی صورت و همچنین گردن، کاربردهای کمی دارد. به همین علت تکنیک‌های تزریق در این مناطق ضعیف‌تر بوده و تزریقات باید با دقت و احتیاط بیشتری صورت بگیرند. احتمال بروز عوارض محل تزریق در این مناطق بیشتر است.

در ادامه عوارض بوتاکس در محل تزریق را به تفکیک مناطق تحت درمان بررسی کرده‌ایم:

عوارض بوتاکس در تزریقات بین دو ابرو

عوارض بوتاکس در موارد درمان خطوط بین ابروها شامل سه مورد زیر است. هیچ کدام از این عوارض دائمی، خطرناک یا تهدید کننده‌ی سلامت شما نیستند. صرفاً از لحاظ زیبایی‌ شناختی عوارض نامطلوبی به شمار می‌روند.

افتادگی پلک

افتادگی پلک در گذشته شیوع زیادی داشت و هنوز هم در افرادی که تزریق بوتاکس را در مراکز غیر درمانی یا غیرمعتبر انجام می‌دهند، مشاهده می‌شود. این عارضه به دلیل تزریق نادرست و اثر گذاری ماده‌ی بوتاکس بر عضله‌ی بالا برنده‌ی پلک فوقانی اتفاق می‌افتد. افتادگی پلک معمولاً ۲ تا ۱۵ روز بعد از تزریق بوتاکس مشاهده شده و ۲ تا ۸ هفته طول می‌کشد تا بهبود یابد. با این حال با از بین رفتن تدریجی اثرات بوتاکس، به کلی درمان شده و جای نگرانی ندارد.

برای پیشگیری از این عارضه توجه به موارد زیر کاملاً موثر است:

• بعد از تزریق بوتاکس به جلو خم نشوید. به محل تزریق دست نزنید و آن را نمالید.
• پزشک باید محلول بوتاکس را در مقادیر کم و به آرامی تزریق کند. یادتان باشد که هیچگاه نباید در حین تزریق، نواحی تحت درمان را ماساژ داد.
• برای ثبیت بوتاکس در عضلات هدف، بهتر است تا ۲-۳ ساعت به طور مداوم عضلات مورد نظر را به کار بگیرید و با آن‌ها تمرین کنید. به این ترتیب بوتاکس سریع‌تر جذب بافت هدف شده و به سمت عضلات دیگر نمی‌رود.

برخی از افراد نسبت به این عارضه از عوارض بوتاکس مستعدترند. پزشک باید عوامل خطرساز در مورد شما را بررسی کند تا اگر هر کدام وجود داشت، شیوه‌ی تزریق را منطبق بر شرایط شما انتخاب کند. برخی از عوامل افزایش دهنده‌ی احتمال افتادگی پلک در زمان تزریق بوتاکس در بین دو ابرو عبارت‌اند از:

• کسانی که سابقه‌ی آسیب یا جراحی در آن ناحیه داشته‌اند؛
• افراد مسن؛
• کسانی که به طور ژنتیکی عضله‌ی بالابرنده‌ی پلک ضعیفی دارند. این مشکل به طور معمول توسط عضلات دیگر صورت جبران می‌شود و در حالت عادی قابل تشخیص نیست. پزشک با معاینه‌ی عضلات متوجه این موضوع خواهد شد.

در گذشته افتادگی پلک در ۱۰ درصد از مراجعین دیده می‌شد. اما اکنون با بهبود تکنیک‌های تزریق و موارد مصرفی، شیوع این عارضه تقریباً به صفر رسیده است. تاکنون در کلینیک خانه سفید هیچکدام از مراجعین ما دچار این عارضه نشده‌اند.

تورم بافت لنفاوی ابرو و پلک مجاور

احتمال این عارضه کم است و بیشتر در کسانی مشاهده می‌شود که سابقه‌ی تورم و ادم در ناحیه‌ی ابرو و پلک دارند، به ویژه آن‌هایی که دچار پف صبگاهی چشم می‌شوند. همچنین التهاب ملتحمه و افتادگی بافت بین دو ابرو، می‌توانند باعث افزایش احتمال این عارضه شوند.

افزایش خطوط مجاور بینی

گاهی با فلج شدن عضلات ناحیه بین ابروها، فعالیت عضلات اطراف بینی بیشتر شده و خطوط مجاور بینی نمایان می‌شوند؛ به ویژه در زمان خندیدن و اخم کردن. با تزریق بوتاکس در طرفین بینی می‌توان این مشکل را به خوبی برطرف کرد.

 عوارض بوتاکس در تزریقات ابرو و پیشانی

افتادگی ابرو

عضله پیشانی که فرونتالیس نام دارد، یک عضله‌ی نازک، عریض و حساس به دوزهای پایین بوتاکس است. اگر محل تزریق بوتاکس در پیشانی بیش از اندازه پایین باشد، می‌تواند باعث افتادگی ابروها و پلک‌ها شود. در این حالت روی پیشانی و پلک‌های فوقانی احساس سنگینی می‌کنید که با آرایش کردن بدتر می‌شود. البته این عارضه بر روی بینایی شما اثری نمی‌گذارد و معمولاً بعد از ۱ تا ۴ هفته برطرف می‌شود. این عارضه هم مانند سایر عوارض بوتاکس به دلیل کم‌تجربگی تزریق‌ کننده و عدم شناخت آناتومی صورت رخ می‌دهد. در صورتی که تزریق توسط پزشک متخصص صورت بگیرد، احتمال افتادگی ابرو و پلک تقریباً صفر است.

چهره بی‌احساس

چهره بی‌احساس یا یخ زده (Frozen look) یکی از عوارض بوتاکس است که به دلیل تزریق دوزهای بیش از حد اتفاق می‌افتد. همانطور که گفتیم، عضله‌ی پیشانی به داروی بوتاکس حساسیت بالایی دارد. برای پیشگیری از این عارضه، دوز پایینی از بوتاکس را به پیشانی تزریق کرده و ۱ ماه بعد نتایج را بررسی می‌کنیم. در نیمی از مراجعین نیازی به تزریقات بیشتر نیست ولی در نیمی دیگر دوز بسیار کمی برای رفع خطوط باقی‌ مانده تزریق می‌شود.

علامت مِفیستو

بالا رفتن بخش میانی و/یا یک‌سوم انتهایی ابرو را علامت مفیستو می‌گویند. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که بخش‌های طرفی عضله‌ی پیشانی به خوبی فلج نشده باشند.

عوارض بوتاکس در تزریقات پلک

شل شدن پلک پایین

عضله‌ی دور چشم شما که مسئول ایجاد خطوط پنجه کلاغی است، یک عضله‌ی سطحی، نازک، عریض و بسیار قدرتمند است. گاهی در زمان درمان خطوط پنجه کلاغی، فلجی ایجاد شده در این عضله به حدی زیاد است باعث افتادگی یا فتق بالشتک‌های چربی زیر چشم می‌شود. به علاوه عضله‌ی دور چشم با ماساژ عروق لنفاوی اطراف چشم باعث تخلیه‌ی مایعات اضافی ناحیه می‌شود. در صورت فلج شدن کامل عضله، مایعات اضافی تخلیه نمی‌شوند و زیر چشم ورم می‌کند. این وقایع باعث پف کردن صبگاهی زیر چشم شده و حتی می‌تواند چین و چروک‌های پلک تحتانی را بیشتر کند. شل شدن  پلک پایین مانند بیشتر عوارض بوتاکس ناشی از اشتباه در تزریق دارو بوده و موقتی است.

سایر عوارض بوتاکس در این ناحیه

• افتادگی پلک پایین
• افتادگی پلک بالا
• دو بینی و لوچی چشم‌ها(بسیار نادر)
• افتادگی لب (نادر)
• عمیق شدن خطوط گونه (نادر)

عوارض بوتاکس در تزریقات یک‌سوم میانی و پایینی صورت

اطراف دهان

معمولاً تزریق بوتاکس برای جوانسازی پوست اطراف دهان انتخاب چندان مناسبی نیست و سایر روش‌های جوانسازی تاثیر بیشتر و زیبا‌تری بر این ناحیه می‌گذارند. در بیشتر موارد تزریق بوتاکس در نواحی دور دهان همراه با تزریق ژل (معمولاً هیالورونیک اسید) انجام می‌شود. برای پیشگیری از عوارض، باید از دوزهای بسیار پایین و غلیظ بوتاکس استفاده کرد. عوارض بوتاکس در تزریقات اطراف دهان شامل موارد زیر است:

• عدم تقارن
• فلج عضلات لب و ناتوانی در تکلم و بلع صحیح
• دشواری در لب خند زدن
• گاهی ناتوانی در جلوگیری از بیرون ریختن آب دهان

خطوط اطراف بینی

تزریق در این ناحیه باید با دقت بسیار زیادی صورت بگیرد. عوارضی همچون افتادگی گوشه‌های دهان، افتادگی لب‌ها و عریض شدن لب بالایی در صورتی رخ می‌دهند که پزشک مهارت کافی در تزریق بوتاکس نداشته باشد.

گوشه‌های دهان و چانه

تزریق بوتاکس به عضله‌ی مثلثی که در پایین گوشه‌های دهان جای گرفته می‌تواند باعث لیفت گوشه‌های دهان شود. در مورد این کاربرد، خطر دشواری در لبخند زدن و همچنین دشواری در تکلم وجود دارد. در مورد تزریق بوتاکس به چانه، اگر تزریق به درستی صورت نگیرد، بازهم شاهد عوارض ذکر شده هستیم.

عوارض بوتاکس در تزریقات گردن

مهم‌ترین عارضه‌ی تزریق بوتاکس در گردن، اختلال در بلع و کاهش ترشح بزاق دهان است. همچنین اگر بوتاکس به عضلات عمقی‌تر گردن انتشار یابد، امکان دشواری در حرکت دادن گردن به چپ و راست وجود دارد.

سایر عوارض بوتاکس

فلج نشدن عضلات هدف از دیگر عوارض بوتاکس است که در صورت عدم استفاده از دوزهای مناسب دارو و همچنین تزریق در محل‌های نامناسب رخ می‌دهد. در موارد بسیار نادر مقاومت نسبت به سم بوتولونیوم مشاهده شده که در این حالت، تزریق بوتاکس هیچ تاثیری بر عضلات نمی‌گذارد.

واکنش‌های سیستمیک یا عمومی بدن نسبت به ماده‌ی بوتاکس بسیار نادرند. تا کنون گزارشی مبنی بر واکنش‌های حساسیتی به داروهای مجاز بوتاکس منتشر نشده است. گزارشاتی مبنی بر ظاهر شدن علایم مشابه بیماری پسوریازیس و دانه‌های قرمز بر روی پوست منتشر شده که تا کنون در میان میلیون‌ها بار تزریق، تنها برای دو بیمار در سرتاسر دنیا رخ داده است.

 سخن پایانی

تزریق بوتاکس یکی از ایمن‌ترین روش‌های جوانسازی پوست است. البته اگر با استفاده از مواد مجاز و به دست پزشک متخصص در مراکز درمانی صورت بگیرد. در کلینیک خانه سفید تمامی تزریقات بوتاکس توسط پزشکان متخصص انجام شده و از بهترین برندهای موجود در بازار ایران استفاده می‌کنیم.