علل ریزش مو در بین زنان و دختران و روش های درمان آن ها

برخلاف تصور بسیاری از ما، فقط مردها نیستند که دچار طاسی و ریزش مو می‌شوند. ریزش مو در خانم‌ها نیز تا حد خوبی شایع است. دلایل مختلف ریزش مو در زنان حدود ۵۰ درصد از خانم‌ها را با مشکل کم‌پشتی و طاسی مواجه می‌کند. این طاسی ممکن است دائمی یا موقت بوده و تدریجی یا ناگهانی باشد. در ادامه به بررسی بحث ریزش مو در زنان پرداخته‌ایم تا ببینیم دلایل ریزش مو در زنان چیست و چگونه می‌توان آن‌ها را کنترل یا درمان کرد.

ریزش مو در زنان چیست؟

ریزش مو در زنان معمولاً زمانی مشخص می‌شود که فرد به طور غیرمنتظره‌ای، مقدار زیادی مو از دست می‌دهد. به طور طبیعی همه‌ی ما روزانه ۵۰ تا ۱۰۰ عدد تار مو از دست می‌دهیم. ریزش موها بخشی از چرخه‌ی طبیعی رشد مو است؛ موهای قدیمی می‌ریزند تا جا برای موهای جدیدتر باز شود. وقتی تعادل بین رشد موهای جدید و ریزش موهای قدیمی به هم می‌خورد، با مشکل ریزش مو یا طاسی مواجه می‌شویم. به ریزش موی بیش از حد در علم پزشکی، آلوپسی یا طاسی گفته می‌شود.

چرخه‌ی رشد موهای بدن و سر به طور طبیعی سه مرحله دارد:

• مرحله‌ی آناژن (فاز رشد) این مرحله بین ۲ تا ۸ سال طول می‌کشد. به طور طبیعی ۸۵ تا ۹۰ درصد از موهای سر ما در این مرحله به سر می‌برند.
• مرحله‌ی کاتاژن (فاز گذرا): این مرحله ۲ تا ۳ هفته طول می‌کشد و در آن فولیکول‌ها تحلیل می‌روند.
• مرحله‌ی تلوژن (فاز استراحت): این مرحله ۲ تا ۴ ماه طول می‌کشد و در انتهای آن مو می‌ریزد.

ریزش مو در زنان چقدر شایع‌ است؟

بسیاری از ما تصور می‌کنیم که طاسی و ریزش مو تنها مربوط به مردان است. البته که این طور نیست. حدود نیمی از خانم‌ها، در طول زندگی خود دچار ریزش مویی چشمگیر می‌شوند. شایع‌ترین مورد از دلایل ریزش مو در زنان ، یعنی ریزش مو با الگوی زنانه یا آلوپسی آندروژنی، حدود ۳۰ درصد از خانم‌ها را درگیر می‌کند.

چه کسانی دچار ریزش مو می‌شوند؟

هر دختر یا خانمی ممکن است دچار ریزش شود؛ اما این مشکل در افراد زیر شایع‌تر است:

• خانم‌های بالای ۴۰ سال
• خانم‌هایی که به تازگی زایمان کرده‌اند.
• خانم‌هایی که تحت شیمی‌درمانی هستند یا داروهای خاص دیگری مصرف می‌کنند.
• خانم‌هایی که عادت به سفت بستن یا بافتن موهای خود دارند.
• خانم‌هایی که به طور مداوم از مواد شیمیایی مضر برای موهای خود استفاده می‌کنند.

علایم ریزش مو

• مشاهده‌ی مقدار زیادی مو در چاه حمام، روی برس یا بالشت
• طاسی‌های منطقه‌ای و بخش‌های کم پشت شده روی سر که به مرور زمان گسترش می‌یابد.
• اگر احساس می‌کنید در زمان بستن موها، حجم موهای شما کم شده‌ است.
• اگر با لمس سر، موهای شما به سادگی کنده می‌شوند.

دلایل ریزش مو در زنان

دلایل ریزش مو در زنان و مردان متنوع‌اند. برای راحتی کار ما این دلایل را در ۴ دسته قرار دادیم: آلوپسی‌ها، سبک زندگی، دلایل بالینی و تغییرات هورمونی. این دلایل ریزش مو در زنان ممکن است به تنهایی یا در کنار یکدیگر دیده شوند.

به دلیل این که ریزش مو می‌تواند ناشی از یک بیماری زمینه‌ای خطرناک باشد، توصیه می‌کنیم که اگر دچار این مشکل شده‌اید، با پزشک خود مشورت کنید.

۱. آلوپسی‌‌ها

آلوپسی یا طاسی به شکلی از ریزش مو گفته می‌شود که واگیردار نیست و می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. از علل ژنتیکی گرفته تا بستن سفت موها یا هر چیزی که باعث تحریک بیش از حد سیستم ایمنی شما شود.

آلوپسی آندروژنی

ریزش با الگوی زنانه یا آلوپسی آندروژنی شایع‌ترین دلایل ریزش مو در زنان بوده که ژنتیکی یا ارثی است. یعنی اگر در خانواده شما، شخصی با آلوپسی آندروژنی وجود دارد، احتمال ابتلای شما به آن بیشتر است.

آلوپسی آندروژنی به دلیل کاهش میزان هورمون استروژن در دوره‌ی یائسگی شدید‌تر می‌شود که کمی جلوتر دلایل آن را بررسی کرده‌ایم. باید بدانید کمتر از ۵۰ درصد از خانم‌ها با سری پرمو به سن ۶۵ سالگی می‌رسند و بقیه این شکل ریزش مو را تجربه می‌کنند.

آلوپسی آندروژنی چگونه ظاهر می‌شود؟

آلوپسی آندروژنی در مردان باعث طاسی‌های منطقه‌ای می‌شود. اما در زنان چیزی که بیشتر شاهد هستیم، کاهش تراکم کلی موی سر و نازک شدن موها است. به طور کلی آلوپسی‌های آندروژنی در خانم‌ها سه مرحله یا حالت دارد:

• مرحله اول: کاهش تراکم موها در طرفین خط فرق
• مرحله‌ دوم: گسترده شدن ناحیه‌ی کم‌پشت
• مرحله‌ سوم: طاسی مشخص در خط فرق به همراه بخش‌های کناری کم‌پشت

دلیل آلوپسی آندروژنی چیست؟

• اصلی‌ترین دلیل آلوپسی آندروژنی، ژنتیک و وراثت است. اگر پدر، مادر یا سایر بستگان نزدیک شما به این شکل طاسی دچار هستند، احتمال این که شما هم آن را تجربه کنید، بیشتر می‌شود.
• بیماری‌های زمینه‌ای و تومورها نیز می‌توانند باعث طاسی با الگوی زنانه شوند. اگر در کنار ریزش مو علائمی نظیر قاعدگی‌های نامنظم، آکنه‌های شدید و افزایش رشد موهای زائد را تجربه می‌کنید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
• مصرف دخانیات نیز با افزایش ابتلا یا شدت بیماری مرتبط است.
• اکثر افراد مبتلا به آلوپسی آندروژنی، در سنین ۴۰ تا ۵۰ سالگی دچار ریزش مویی چشمگیر می‌شوند.

آیا ریزش مو با الگوی زنانه قابل درمان است؟

آلوپسی آندروژنی، چه در خانم‌ها و چه در آقایان، قابل بازگشت نیست. داروهایی که برای درمان این عارضه استفاده می‌شوند، تنها به هدف کند کردن روند ریزش و جبران بخشی از موهای از دست رفته هستند. روش‌های مرسوم برای درمان این مورد از دلایل ریزش مو در زنان شامل موارد زیر است:

کاشت مو در زنان

تنها راه درمان قطعی آلوپسی آندروژنی در مردان، کاشت مو است. اما در زنان معمولاً کاشت مو برای این شکل طاسی کمی دشوار است. به دلیل این که آلوپسی آندروژنی باعث طاسی بخش‌هایی از سر می‌شود و بخش‌هایی نیز دست نخورده باقی می‌مانند؛ مثل نواحی پشت سر که به آن بانک مو می‌گویند. فولیکول‌های ناحیه‌ی بانک مو در مردان، نسبت به هورمون‌های آندروژنی مقاوم‌اند و تراکم خوبی دارند.

در زنان این شرایط وجود ندارد. یعنی فولیکول‌های بانک مو نسبت به ریزش مقاوم نیستند و چون ریزش مو حالت متمرکزی ندارد و باعث کم شدن تراکم تمام بخش‌های سر می‌شود، نمی‌توان برای پر کردن تراکم از بانک مو استفاده کرد. لذا ممکن است خانم‌های مبتلا به این شکل آلوپسی، کاندیدای مناسبی برای پیوند نباشند.

ماینوکسیدیل برای ریزش موی زنان

دارویی موضعی است که به صورت محلول‌ها و فوم‌های ۲٪ و ۵٪ در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد. این دارو توسط سازمان FDA جهت درمان طاسی با الگوی زنانه، تایید شده است. ماینوکسیدیل را باید روزانه به پوست سر خود بزنید. حدود ۴ ماه تا ۱ سال طول می‌کشد تا اثر این دارو  را ببینید.

ماینوکسیدیل نمی‌تواند تمام موهای از دست رفته را جبران کند؛ اما تا حدی باعث رشد موهای جدید و افزایش تراکم می‌شود. معمولاً بعد از قطع دارو، ریزش دوباره باز می‌گردد.

عوارض ماینوکسیدیل:

• قرمزی پوست
• خارش
• خشکی پوست
• رویش موی ناخواسته در برخی نواحی؛ به ویژه گونه‌ها

فیناستراید

قرصی است که برای درمان آلوپسی آندروژنی در مردان استفاده می‌شود. استفاده از این دارو برای خانم‌ها مورد تایید سازمان FDA نیست؛ اما برخی از پزشکان تجویز می‌کنند. نتایج پژوهش‌های انجام شده در مورد تاثیر این دارو بر خانم‌ها، چندان محکم نیستند. مصرف این دارو در دوران بارداری باعث مشکلات مادرزادی می‌شود.

بعد از قطع مصرف فیناستراید احتمالاً ریزش مو باز می گردد. این دارو عوارضی زیادی دارد که به ویژه در سال اول مصرف، آزاردهنده هستند؛ مواردی نظیر سردرد، گر گرفتگی و کاهش میل جنسی.

اسپیرونولاکتون

دارویی ادرار آور است که می‌تواند باعث کاهش تولید هورمون‌های آندروژنی شود و به کاهش ریزش مو در خانم‌ها کمک کند. این دارو باعث برهم خوردن تعادل مایعات و یون‌های بدن می‌شود، لذا باید با احتیاط مصرف شود. اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، نباید از این دارو استفاده کنید.

عوارض جانبی اسپرونولاکتون:

• برهم خوردن تعادل الکترولیت‌ها (یون‌ها)
• خستگی
• خونریزی نقطه‌ای در فواصل بین عادات ماهیانه
• قاعدگی‌های نامنظم
• سفتی و دردناک شدن پستان‌ها

آیا می‌توان از آلوپسی آندروژنی پیشگیری کرد؟

خیر؛ تا کنون راهی برای پیشگیری از این عارضه شناسایی نشده است. به طور کلی تغذیه‌ی سالم، عدم استفاده از حالات موی آسیب زننده، اتوی مو و مواد شیمیایی مضر و همچنین ترک مصرف دخانیات، می‌توانند شروع ریزش را به تعویق انداخته یا شدت آن را کاهش دهند.

آلوپسی کششی

یکی از شایع‌ترین دلایل ریزش مو در زنان بستن یا بافتن مو به شکلی است که موها کشیده شوند. دم اسبی سفت، بافت آفریقایی و بافتن‌های سفت دیگر باعث کشیده شدن و کنده شدن موها می‌شود. این شکل ریزش مو، آلوپسی کششی نام دارد. در این حالت ممکن است فولیکول‌های مو آسیب ببینند و طاسی دائمی شود.

آلوپسی آره‌آتا

ریزش موی سکه‌ای یا آلوپسی آره‌آتا یک بیماری خود ایمنی پوستی است که در آن سلول‌های سیستم ایمنی به فولیکول‌ها حمله کرده و به آن‌ها آسیب می‌زنند. آلوپسی آره‌آتا به شکل طاسی‌های منطقه‌ای دایره‌واری مشاهده می‌شود. این شکل طاسی معمولاً موقتی است ولی ممکن است چندین بار در طول زندگی تکرار شود.

۲. سبک زندگی

تغذیه

رژیم غذایی نامناسب و کمبود برخی از مواد مغذی، می‌تواند از دلایل ریزش مو در زنان باشد. ریزش موی ناشی از کمبودهای غذایی، به طور معمول موقتی هستند و اگر مشکل را برطرف کنید، موها دوباره رشد می‌کنند. بیایید این موارد مهم را با هم مرور کنیم:

کاهش شدید کالری دریافتی

در بعضی از رژیم‌های غذایی، محدودیت مصرف کالری بسیار سفت و سخت است. موهای شما برای رشد به انرژی نیاز دارند که از راه کالری موجود در مواد غذایی تامین می‌شود. پس اگر انرژی کمی از مواد غذایی دریافت کنید، خونرسانی و غذارسانی به پوست سر کاهش یافته و دچار ریزش مو خواهید شد.

کمبود پروتئین

تقریباً تمام ساختارهای بدن از پروتئین ساخته شده‌اند یا پروتئین‌ها و آمینواسیدها از اصلی‌ترین اجزای آن‌ها هستند. موها نیز از این قاعده مستثنی نبوده و یکی از بخش‌های اصلی آن‌ها، پروتئینی به نام کراتین است. به همین دلیل کمبود پروتئین نیز می‌تواند از دلایل ریزش مو در زنان باشد.

کمبود ویتامین‌ها

ویتامین‌های A، C، D و E برای سلامت پوست و موهای شما ضروری هستند. همچنین ویتامینی از خانواده‌ی ویتامین‌های B، به نام بیوتین، ماده‌ای ضروری در ساخت کراتین مو است. کمبود شدید این ویتامین‌ها، که البته در موارد نادر دیده می‌شود، می‌تواند از دلایل ریزش مو در زنان باشد.

آهن و روی

آهن یکی از مهم‌ترین اجزای گلبول‌های قرمز است. گلبول‌های قرمز به کمک آهن، اکسیژن را از ریه دریافت و به بافت‌های بدن تحویل می‌دهند. اگر کمبود آهن داشته باشید (که در خانم‌ها شایع است) اکسیژن رسانی به فولیکول‌ها و پوست سر کاهش یافته و موها می‌ریزند.

روی یا زینک هم از مواد ضروری برای داشتن پوست و موی سالم است. اثر روی در مورد افراد مبتلا به کم کاری تیروئید به خوبی قابل مشاهده است. در این افراد کمبود روی شایع بوده و با جبران آن، ریزش مو نیز بهبود می‌یابد.

۳. دلایل بالینی

شوک و استرس شدید

شوک‌های فیزیکی و روانی مانند از دست دادن یکی از اعضای خانواده، کاهش شدید وزن، جراحی‌های سنگین، بیماری‌های حاد و زایمان، می‌توانند باعث ریزش موی موقت شوند. این شکل ریزش مو، تلوژن افلوویوم نام دارد. در واقع به دلیل استرس، تعادل هورمون‌های بدن به هم خورده، چرخه‌ی طبیعی مو مختل و موهای بیشتری وارد فاز تلوژن (مرحله‌ی ریزش مو) می‌شوند.

سایر استرس‌هایی که می‌توانند باعث ریزش موی ناگهانی شوند:

• تب بالا
• عفونت شدید
• بیماری‌های مزمن
• آسیب فیزیکی شدید؛ مثل از دست دادن یکی از اعضای بدن

 سموم

سمومی مانند شیمی‌درمانی، اشعه‌ی رادیواکتیو در پرتودرمانی و مصرف برخی از داروها می‌توانند باعث اختلال در چرخه‌ی طبیعی مو و تلوژن افلوویوم شوند. داروهای فشار خون، آرتریت، داروهای قلبی و برخی داروهای دیگر نیز برای موها سمی هستند. ریزش موی ناشی از این مواد معمولاً موقت است؛ اما اگر فولیکول‌ها آسیب ببینند، دائمی می‌شود.

به طور کلی ریزش مو از عوارض جانبی داروها به شمار می‌آید. اگر دچار این مشکل شدید، برای قطع یا تعویض دارو با پزشک خود مشورت کنید.

بیماری‌های زمینه‌ای

یکی از دلایل ریزش مو در زنان بیماری‌های زمینه‌ای است. در واقع طاسی و ریزش مو می‌توانند علامتی از سایر بیماری‌ها باشند که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره کرده‌ایم:

• بیماری‌های تیروئیدی: کم‌کاری یا پرکاری تیروئید، بیماری هاشیموتو
• بیماری هاجکین (هوچکین)
• کم‌کاری غده‌ی هیپوفیز
• بیماری آدیسون
• لوپوس
• پسوریازیس
• اسکلرودرمی
• بیماری سلیاک
• عفونت‌ها مانند کچلی قارچی (درماتوفیتوز)

این بیماری‌ها می‌توانند با برهم زدن تعادل هورمون‌ها، ایجاد مشکلات خود ایمنی، زخم و اسکار باعث ریزش مو و طاسی شوند.

۴. ریزش مو هورمونی

ارتباط ریزش مو با یائسگی

در دوران یائسگی ممکن است یکی از دو اتفاقی که در ادامه می‌گوییم برای موهای شما رخ بدهد. اول این که ممکن است موها در بخش‌هایی که قبلاً مویی نداشتید، رشد کنند. دوم این که ممکن است موهای شما کم‌پشت شده و بریزند.

یکی از دلایل این موضوع این است که در دوران یائسگی، سطح هورمون‌های جنسی در بدن تغییر می‌کند. تولید استروژن و پروژسترون (هورمون‌های زنانه) کاهش یافته و اثر هورمون‌های آندروژنی (هورمون‌های مردانه) مانند تستسترون روی فولیکول‌ها بیشتر می‌شود.

استروژن باعث حفظ تراکم مو و هورمون‌های آندروژنی باعث ریزش و کم پشت شدن موها می‌شوند. در کنار برهم خوردن تعادل هورمونی، عوامل دیگری مانند استرس، رژیم غذایی، مسائل ارثی نیز به ریزش مو کمک کرده و آن را شدیدتر می‌کنند.

ارتباط ریزش مو با بارداری و شیردهی

ریزش موی بعد از بارداری یکی از شایع‌ترین دلایل ریزش مو در زنان است. البته کاملاً طبیعی است و نباید باعث نگرانی شما شود. در طول دوران بارداری، تغییرات هورمونی باعث کاهش ریزش و بهبود کیفیت‌ موهای شما می‌شود.

حدود ۳ ماه بعد از زایمان، برخی از مادران دچار تلوژن افلوویوم می‌شوند؛ که بالاتر به آن اشاره کردیم. بعد از زایمان (باز هم به دلیل تغییرات هورمونی) اختلالی موقت در چرخه‌ی رشد مو ایجاد شده که منجر به ریزش موها می‌شود. این شکل ریزش موقتی است و موهای جدید خیلی زود رشد کرده و جایگزین موهای ریخته شده می‌شوند.

چون ریزش موی بعد از بارداری، سه ماه پس از زایمان اتفاق می‌افتد، برخی فکر می‌کنند که این اتفاق با شیردهی ارتباطی دارد. ریزش موی بعد از بارداری ارتباطی با دوران شیردهی به کودک ندارد و با توقف یا ادامه‌ی شیردهی، بهتر یا بدتر نمی‌شود. پس از این بابت هم نگران نباشید.

گاهی دیگر دلایل ریزش مو در زنان با ریزش موی بعد از بارداری همزمان می‌شود. اگر هر کدام از علائم زیر را تجربه کردید، با پزشک مشورت کنید:

• الگوی ریزش غیرطبیعی: مثلاً اگر الگوی ریزش موهای شما شبیه به آلوپسی آندروژنی یا ریزش موی سکه‌ای بود.
• درد یا خارش در محل ریزش
• قرمز شدن یا پوسته پوسته شدن پوست سر
• افزایش تعداد آکنه‌ها
• افزایش موهای صورت
• قاعدگی‌های نامنظم