آتروفی عضلانی نخاعی (SMA) یک بیماری ژنتیکی است که باعث ضعف و آتروفی عضلانی می شود (زمانی که عضلات کوچکتر می شوند). برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد این بیماری بر روی خدمات پزشکی در منزل کلیک کنید.

آتروفی عضلانی نخاعی می تواند بر توانایی کودک در خزیدن، راه رفتن، نشستن و کنترل حرکات سر تأثیر بگذارد. درحالت شدید می تواند به عضلات مورد استفاده برای تنفس و بلع آسیب برساند.

در SMA، اعصابی که قدرت و حرکت عضلات را کنترل می کنند، از بین می روند. این اعصاب (به نام نورون های حرکتی) در نخاع و قسمت پایینی مغز قرار دارند. آنها نمی توانند سیگنال هایی را از مغز به ماهیچه ها بفرستند تا آنها را به حرکت وادار کنند. از آنجایی که ماهیچه ها حرکت نمی کنند، کوچکتر می شوند .

آیا SMA بر عمکرد مغز و هوش تاثیر می گذارد ؟

SMA بر روی افراد مختلف تأثیر می گذارد و علائم می تواند بسته به سن و شدت بیماری بسیار متفاوت باشد. با گذشت زمان، عضلات نزدیک به مرکز بدن ضعیف تر می شوند، مانند عضلات اطراف شانه ها، ران ها و باسن.

این عضلات مسئول اعمال زیر هستند:

کنترل/حرکت سر
نشستن
خزیدن
پیاده روی
گاهی اوقات، تنفس و بلع نیز ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد.

اعتقاد بر این است که SMA بر نورون های مسئول شناخت (فعالیت های تفکر، درک، یادگیری و به خاطر سپردن) تأثیر نمی گذارد. یک مطالعه نشان داده است که کودکان و نوجوانان مبتلا به SMA دارای هوش طبیعی هستند و ضریب هوشی آنها در محدوده استاندارد است.

علل بیماری آتروفی عضلانی نخاعی

بیشتر انواع SMA به دلیل مشکل ژنی به نام ژن SMN1 ایجاد می شود. این ژن به اندازه کافی پروتئین لازم برای عملکرد طبیعی نورون های حرکتی را نمی سازد. نورون های حرکتی شکسته می شوند و نمی توانند سیگنال هایی را به ماهیچه ها ارسال کنند.

کودک مبتلا به SMA باید از هردو والدین یک کپی از ژن SMN1 دریافت کند. کودکی که ژن SMN1 را تنها از یکی از والدین دریافت می کند، احتمالاً هیچ علامتی از SMA نشان نمی دهد، اما می تواند این ژن را به فرزندان خود منتقل کند. آزمایش ژنتیکی افراد مبتلا به SMA و والدین آنها می تواند به تعیین میزان احتمال داشتن فرزند مبتلا به SMA کمک کند.

علائم آتروفی عضلانی نخاعی

چهار نوع SMA وجود دارد. . علائم بسته به نوع SMA بسیار متفاوت است. برخی زودتر ظاهر می شوند و شدیدتر از بقیه هستند. همه انواع SMA نیاز به درمان مداوم توسط تیم مراقبت پزشکی دارند

نوع 1 : این نادرترین و شدیدترین شکل SMA است و در دوران بارداری ایجاد می شود. نوزادان مبتلا به این نوع SMA کمتر در رحم حرکت می کنند و با مشکلات مفصلی،با عضلات ضعیف حتی برای تنفس متولد می شوند. آنها اغلب به دلیل مشکلات تنفسی زنده نمی مانند.

نوع 2 : این نوع نیز شدید SMA است. ممکن است کودک نتواند بدون کمک سر خود را نگه دارد یا بنشیند. آنها ممکن است دستها و پاهایشان را نتوانند تکان دهند و در بلع مشکل داشته باشند.

بزرگترین نگرانی ضعف در عضلات کنترل کننده تنفس است. اکثر کودکان مبتلا به SMA نوع 1 به دلیل مشکلات تنفسی از 2 سالگی بیشتر زندگی نمی کنند. با تیم پزشکی خود، اعضای خانواده و دیگرانی که می توانند به شما کمک کنند تا زمانی که فرزندتان با این بیماری مبارزه می کند، حمایت عاطفی مورد نیاز خود را ارائه دهند، در تماس باشید.

نوع 3 : این بیماری کودکان 6-18 ماهه را تحت تاثیر قرار می دهد. علائم از متوسط تا شدید متغیر است و معمولاً پاها را بیشتر از بازوها درگیر می کند. کودک شما ممکن است بتواند با کمک بنشیند و راه برود یا بایستد

نوع 4 : در بالغین اتفاق می افتدضعف عضلانی بعد از سی سالگی خود رانشان میدهدعمدتا بازوها وران های فرد مبتلا رادرگیر میکند وشخص، وابسته به ویلچر میشود .

تروفی عضلانی نخاعی چگونه تشخیص داده می شود ؟

برخی از علائم SMA شبیه علائم ناشی از اختلالات عصبی عضلانی مانند دیستروفی عضلانی است. برای یافتن علت علائم، ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما یک معاینه فیزیکی انجام می دهد و یک سابقه پزشکی دریافت می کند. پزشک شما همچنین ممکن است یک یا چند مورد از این آزمایش ها را برای تشخیص SMA تجویز کند:

آزمایش خون : آزمایش خون (آنزیمی و پروتئینی ) می تواند سطوح بالای کراتین کیناز را بررسی کند. ضعیف شدن عضلات این آنزیم را وارد جریان خون می کند.

آزمایش ژنتیکی : این آزمایش خون مشکلات مربوط به ژن SMN1 را شناسایی می کند. به عنوان یک ابزار تشخیصی، آزمایش ژنتیک 95 درصد در یافتن ژن تغییر یافته SMN1 مؤثر است.

تست هدایت عصبی : الکترومیوگرام (EMG) فعالیت الکتریکی عصب‌ها و اعصاب را اندازه‌گیری می‌کند.

بیوپسی عضلانی : به ندرت، پزشک ممکن است بیوپسی عضلانی را انجام دهد. این روش شامل برداشتن مقدار کمی از بافت عضلانی و ارسال آن به آزمایشگاه برای بررسی است. بیوپسی می تواند آتروفی یا از دست دادن عضله را نشان دهد.

درمان یا مدیریت آتروفی عضلانی نخاعی

درمانی برای SMA وجود ندارد. درمان ها به نوع SMA و علائم بستگی دارد. اما درمان ها می توانند به افراد مبتلا به SMA کمک کنند زندگی بهتری داشته باشند.بسیاری از افراد مبتلا به SMA از فیزیوتراپی و کاردرمانی و وسایل کمکی مانند بریس های ارتوپدی، عصا، واکر و ویلچر بهره می برند. همچنین درمان های زیر ممکن است کمک کننده باشند:

درمان اصلاح کننده بیماری : این داروها تولید پروتئین SMN را تحریک می کنند.

Nusinersen (Spinraza®) : برای کودکان 2 تا 12 ساله است. پزشک دارو را به فضای اطراف کانال نخاعی تزریق می کند.

Spinraza، اولین درمان تایید شده توسط FDA برای SMA، درمانی است که ژن SMN2 را هدف قرار می دهد. اسپینرازا یک الیگونوکلئوتید آنتی سنس (ASO) است که برای همه سنین و انواع SMA تایید شده است. داروهای آنتی سنس قطعات کوچکی از مواد ژنتیکی مصنوعی هستند که به اسید ریبونوکلئیک (RNA) متصل می شوند، بنابراین می توان از آنها برای رفع اتصال ژن هایی مانند SMN2 استفاده کرد.

Evrysdi : مورد تایید FDA برای درمان SMA در بزرگسالان و کودکان 2 ماه و بالاتر، درمان دیگری است که با اصلاح اتصال SMN2 کار می کند. Evrysdi یک مولکول کوچک است که روزانه از طریق دهان یا لوله g مصرف می شود.

ریسداپلام : به بزرگسالان و کودکان بزرگتر از دو ماه کمک می کند. افراد روزانه ریسداپلام را از راه خوراکی مصرف می کنند.

درمان جایگزینی ژن

یکی از راه‌های درمان SMA، جایگزینی یا اصلاح ژن معیوب SMN1 از طریق رویکردی به نام «ژن درمانی» یا «درمان جایگزینی ژن» است. درمان جایگزینی ژن از یک قطعه DNA از یک ژن خاص مانند SMN1 برای SMA استفاده می کند.

قرار دادن ژن مستقیماً در سلول امکان پذیر نیست، بنابراین دانشمندان از حاملی به نام ناقل برای رساندن ژن به سلول استفاده می کنند. ناقل، ویروسی است که سلول را با DNA جدید “آلوده ” می کند. این ویروس طوری اصلاح شده است که فرد را بیمار نکند.در این درمان ژن SMN1 از دست رفته یا معیوب را با یک ژن فعال جایگزین می کند.

کودکان کمتر از دو سال ممکن است از تزریق داخل وریدی (IV) یک بار دارویی به نام onasemnogene abeparvovec-xioi (Zolgensma®) بهره مند شوند. Zolgensma توسط Novartis Gene Therapies توسعه یافته و به بازار عرضه می شود.

Novartis Gene Therapies همچنین در حال توسعه دومین برنامه ژن درمانی است. این برنامه دوم مشابه Zolgensma عمل می کند. با این حال، به جای تزریق IV، این برنامه ژن درمانی را از طریق یک تزریق داخل نخاعی (IT) ارائه می‌کند، که تزریق مستقیم به مایع مغزی نخاعی از طریق کمر است. این روش ترزیق در نهایت می تواند این درمان را برای بیماران مسن و بزرگتر در دسترس قرار دهد. در حال حاضر، این روش در فاز 1 کارآزمایی بالینی در کودکان تا سن 5 سال مبتلا به SMA نوع 2 در حال بررسی است.

محافظت از عضلات

هنگامی که سطوح پایین پروتئین SMN عملکرد صحیح نورون های حرکتی را مختل می کند، از دست دادن تحریک عصبی باعث آتروفی عضلات اسکلتی می شود. همانطور که از نام آن پیداست، هدف از محافظت از ماهیچه ها محافظت از این عضلات در برابر آتروفی، افزایش توده عضلانی و شاید حتی بازگرداندن برخی از عملکردهای عضلانی است.

در حالی که این استراتژی به ژنتیک اساسی SMA نمی پردازد، ممکن است به کند کردن یا توقف پیشرفت SMA کمک کند و می تواند در ترکیب با رویکردهای تقویت کننده SMN استفاده شود. این رویکردها ممکن است شامل استفاده از مولکول‌های کوچکی باشد که توانایی ماهیچه‌ها را برای انقباض افزایش می‌دهند یا تنظیم‌کننده‌های توده عضلانی که ممکن است قدرت عضلانی را بهبود بخشند.

در حال حاضر دو محافظ عضلانی در آزمایشات بالینی در حال بررسی هستند.

SRK-015 : یک مهارکننده میوستاتین که ممکن است به افزایش توده عضلانی کمک کند. Scholar Rock، شرکتی که SRK-015 را توسعه می دهد، SRK-015 را به تنهایی و در ترکیب با درمان های تایید شده تقویت کننده SMN آزمایش می کند.

Reldesemtiv : یک فعال کننده عضلات اسکلتی است که توسط Cytokinetics/Astellas توسعه یافته است. یک کارآزمایی فاز 2 رلدسمتیو را در افراد مبتلا به SMA نوع 2، 3 یا 4 که بالای 12 سال سن داشتند، آزمایش کرد

SMA چگونه مدیریت می شود ؟

هر فرد مبتلا به SMA علائم متفاوتی را تجربه می کند و جنبه های زیادی برای مراقبت وجود دارد. یک رویکرد چند رشته ای که شامل انواع متخصصان پزشکی است توصیه می شود و هدف آن افزایش عمر و بهبود سلامت کلی و کیفیت زندگی است.

پیشرفت‌های علمی و پیشرفت‌های اخیر در مدیریت علائم به تغییر دیدگاه بسیاری از افراد مبتلا به SMA کمک کرده است. حتماً از متخصص مراقبت های بهداشتی در مورد گزینه های مراقبت بپرسید.