بیماری‌های خاموش چشم، کنایه از بیماری‌های خطرناکی دارد که باید به سرعت درمان شود. در غیر این صورت می‌تواند مشکلات جدی و یا حتی نابینایی را به‌دنبال داشته باشد. خوشبختانه این بیماری‌ها قابل درمان و حتی پیشگیری هستند و اگر درمان این بیماری ها به موقع انجام شود، می‌توان از بروز عوارض آنها پیشگیری نمود. در ادامه به بررسی بیشتر این بیماری می‌پردازیم.
بیماری‌های اورژانسی چشم
متخصصان چشم بر این عقیده هستند، اگر بیماران برای غربالگری در فاصله زمانی مناسب مراجعه کنند، هرگز دچار بیماری‌های اورژانسی چشم نخواهند شد. بیماری‌های اورژانسی چشم در برخی موارد نادیده گرفته شده و همین امر منجر به نابینایی می‌شود.
جهت آگاهی بیشتر به بررسی 2 بیماری شایع و خطرناک چشم می‌پردازیم :
آب مروارید
بیماری آب مروارید کدر شدن عدسی چشم است. مشاهده محیط با چشم‌های مبتلا به آب مروارید درست مثل زمانی که از یک پنجره یخ‌زده یا مه‌آلود به محیط اطراف نگاه کنید. این بیماری در ابتدا با کاهش کیفیت بینایی شروع می‌شود، ولی به تدریج پیشرفت کرده و حتی ممکن است نابینایی را به دنبال داشته باشد.
طبق پژوهش‌های انجام شده توسط پژوهشگران :
“افرادی مستعد آب مروارید هستند که به بیماری غدد، دیابت، عفونت دچار باشند. البته افرادی هم که به کشیدن سیگار به‌صورت مستمر علاقه دارند به شدن در معرض آب مروارید چشم هستند. این افراد درصورتی‌که ملاحظه حال خود را نکنند به این بیماری مبتلا می‌شوند که برای برطرف‌کردن آن می‌بایست حتماً عمل آب مروارید را انجام دهند.”
علائم و نشانه‌های آب مروارید، عبارتند از:
- دید ابری، تاری دید
- افزایش مشکل بینایی در شب
- حساسیت به نور و تابش خیره‌کننده
- نیاز به نور بیشتر برای مطالعه
- مشاهده “هاله نور” در اطراف چراغ‌ها
- محو شدن یا زرد شدن رنگ‌ها
- دوبینی در یک چشم
مزایای تشخیص به‌موقع بیماری کاتاراکت
تشخیص و درمان به موقع این بیماری می‌تواند از عوارض خطرناک بعدی جلوگیری کند. زیرا این بیماری به تدریج پیشرفت کرده و حتی ممکن است، باعث نابینایی شود.
تست‌های آب مروارید
روش‌های تشخیص این بیماری عبارتند از :
- تست حدت بینایی : در این تست از نمودار چشمی برای اندازه‌گیری میزان خوانایی یک سری حروف استفاده می‌کنند.
- معاینه با لامپ شکاف : یک لامپ شکاف به چشم پزشک اجازه می‌دهد تا ساختارهای جلوی چشم را تحت بزرگنمایی مشاهده نماید. میکروسکوپ را لامپ شکافی می‌نامند.
- معاینه شبکیه : برای آماده شدن برای معاینه شبکیه چشم، چشم پزشک قطره هایی را در چشمان شما می‌ریزد تا مردمک چشم شما باز شود (گشاد شود). این کار بررسی پشت چشم (شبکیه) را آسان‌تر می‌کند
- تونومتری اپلانیشن : این تست فشار مایع را در چشم اندازه‌گیری می‌کند. چندین دستگاه مختلف برای انجام این کار وجود دارد.
امکان ابتلای چه کسانی به آب مروارید زیاد است؟
افرادی که بیماری‌ها و شرایط زیر را دارند، بیشتر در معرض این بیماری قرار می‌گیرند:
- کهولت سن
- دیابت
- قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید
- سیگار کشیدن
- اضافه وزن
- فشار خون بالا
- سابقه آسیب یا التهاب چشم
- سابقه جراحی چشم
- استفاده طولانی مدت از داروهای کورتیکواستروئیدی
- زیاده روی در مصرف الکل
جلوگیری از ابتلا به آب مروارید
با رعایت نکات زیر می‌توان احتمال ابتلا به آب مروارید را کاهش دهید:
- معاینه منظم چشم‌ها
- ترک سیگار
- رژیم غذایی سالم
- درمان دیابت
- استفاده از عینک آفتابی
- کاهش مصرف الکل
روش‌های درمانی آب مروارید
برای درمان این بیماری، انجام جراحی الزامی است. عمل آب مروارید شامل برداشتن عدسی کدر و جایگزینی آن با یک لنز مصنوعی شفاف است. لنز مصنوعی که لنز داخل چشمی نامیده می‌شود. این جراحی سرپایی و معمولاً تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.
آب سیاه
بیماری آب سیاه یا گلوکوم به گروهی از بیماری‌های چشمی گفته می‌شود که به عصب بینایی آسیب می‌رساند. آسیب عصب‌های بینایی می‌تواند برای سلامت چشم‌ها مضر باشد. مهم‌ترین علت این آسیب فشار بالا و غیر طبیعی در چشم است.
طبق گفته متخصصان و جراحان چشم :
“حدوداً 2 درصد از مردم به بیماری آب‌سیاه یا گلوکوم مبتلا هستند؛ به‌گونه‌ای که حتی تعدادی از آنها از بیماری خود مطلع نیستند. ازآنجایی‌که بیماری آب‌سیاه می‌تواند نتایج غیرقابل‌بازگشت داشته باشد، قطعاً وجود این بیماری بدون آگاهی فرد دارای خطر زیادی است. “
علائم آب سیاه
علائم و نشانه‌های گلوکوم بسته به نوع و مرحله بیماری متفاوت است، و شامل موارد زیر می‌شود.
- نقاط کور تکه تکه در دید جانبی (محیطی) یا مرکزی، اغلب در هر دو چشم
- دید تونلی در مراحل پیشرفته
- سردرد شدید
- چشم درد
- تهوع و استفراغ
- تاری دید
- هاله های اطراف چراغ‌ها
- قرمزی چشم
علل آب سیاه چشم
گلوکوم در نتیجه آسیب به عصب بینایی ایجاد می‌شود. آسیب تدریجی عصب ها باعث می‌شود، نقاط کور در بینایی هم به‌تدریج افزایش یابد. پزشکان هنوز دقیقا علت این بیماری را نمی‌دانند، اما تصور بر این است که این بیماری با افزایش فشار در چشم در ارتباط است.
افزایش فشار چشم به دلیل تجمع مایع (زلالیه) در داخل چشم است. این مایع معمولاً از طریق بافتی به نام شبکه ترابکولار در زاویه‌ای که عنبیه و قرنیه به‌هم می‌رسند، تخلیه می‌شود. هنگامی که مایع بیش از حد تولید می‌شود یا سیستم زهکشی به درستی کار نمی‌کند، مایع نمی‌تواند با سرعت طبیعی خود خارج شود و فشار چشم افزایش می‌یابد.
تست‌های مهم در ارزیابی آب سیاه
از روش‌های زیر برای تشخیص این بیماری استفاده می‌شود:
- اندازه‌گیری فشار داخل چشم (تونومتری)
- آزمایش آسیب عصب بینایی با معاینه چشم و آزمایش‌های تصویربرداری
- بررسی مناطق از دست رفته بینایی (تست میدان بینایی)
- اندازه‌گیری ضخامت قرنیه (پاکیمتری)
- بررسی زاویه زهکشی (گونیوسکوپی)
جلوگیری از ابتلا به آب سیاه
با راهکارهای زیر می‌توان از این بیماری پیشگیری نمود:
- معاینه منظم چشم‌ها
- ورزش منظم
- مصرف منظم قطره‌های چشمی
- استفاده از محافظ چشم
درمان‌های دارویی آب سیاه
درمان این بیماری، معمولاً با مصرف داروهای مناسب و تخلیه مایع تجمع کرده در چشم برای کاهش فشاری که به آن وارد می‌شود، انجام می‌شود. معمولاً مصرف قطره‌های زیر به بیماران توصیه می‌شود:
- قطره پروستاگلاندین (تخلیه مایعات)
- قطره تیمولول (تیمول، استالول، تیموپتیک) و بتاکسولول (بایوپتیک) – کاهش تولید مایعات
- قطره پیلوکارپین – افزایش تخلیه مایعات
چه موقع نیاز به جراحی آب سیاه است؟!
در ابتدا درمان این بیماری با مصرف قطره و دارو شروع می‌شود. اگر این روش‌ها اثر بخش کافی را نداشته باشند، پزشک انجام جراحی را توصیه می‌کند. جراحی این بیماری به روش لیزر و جراحی گلوکوم کم تهاجمی انجام می‌شود.
سخن پایانی
همان‌طور‌که ذکر شد، تشخیص و درمان به موقع این بیماری‌های چشم بسیار مهم است. چرا که تعلل در درمان می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری از جمله نابینایی را به‌همراه داشته باشد. دکتر مریم روشنی فوق تخصص قرنیه و سگمان قدامی، یکی از بهترین پزشکان باسابقه در در زمینه تشخیص و درمان و جراحی بیماری‌های چشمی هستند که می‌توانند به شما در شناسایی به موقع علائم و بهترین گزینه برای درمان کمک کنند.
روش های پیشگیری خوب است اما داشتن آب مروارید یا آب سیاه در سن جوانی خیلی نگران کننده است