بلفاریت، التهاب پوست پلک چشم است. بلفاریت به طور معمول بخشی از پلک چشم را که مژه‌ها میرویند درگیر میکند و به هر دو پلک لطمه میزند. بلفاریت عموماً زمانی بروز میکند که غدد روغنی جایگیر شده در نزدیکی پایه مژه‌ها مسدود میشوند. این اختلال به بروز تحریک و سرخی چشم منجر میگردد. چند بیماری و اختلال مختلف میتوانند به بلفاریت منجر شوند.
بلفاریت اغلب اختلالی مزمن بوده و درمان آن دشوار است. بلفاریت میتواند ناراحت کننده و ناخوشایند باشد. اما این بیماری معمولاً باعث ایجاد آسیب دایمی به بینایی نمیشود و مُسری نیز نیست.
نکته : اگر پلک شما دچار افتادگی شده است این مورد با بلفاریت کاملا متفاوت است، برای درمان افتادگی پلک می توانید از تزریق بوتاکس یا جراحی پلک استفاده کنید.
بلفاریت چیست و چه علایمی دارد ؟
علایم و نشانه‌های بلفاریت شامل موارد زیر است:
- نمناک شدن چشم‌ها
- سرخی چشم‌ها
- حالت شنریزهدار شدن، سوزش یا حس تیر کشیدن چشم‌ها
- ایجاد حالت روغنی در پلکهای چشم
- خارش پلک چشم
- ورم و سرخی پلک چشم
- لایه برداشتن پوست اطراف چشم
- کبره بستن پلک چشم در هنگام بیدار شدن از خواب
- چسبناک شدن پلک چشم
- تکرر پلک زدن چشم
- حساسیت نسبت به نور
- رشد غیر نرمال مژه‌ها (مژههای روییده در حالات کج و مُعوج)
- از دست دادن مژه
چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم ؟
اگر کسی دچار علایم و نشانههایی باشد که به نظر میرسد علیرغم رعایت بهداشت مناسب از بین نمیروند، وی باید به پزشک مراجعه کند.
علل بلفاریت چیست ؟
علت دقیق بروز بلفاریت مشخص نیست. بلفاریت ممکن اشت با یک عامل یا تعداد بیشتری از آنها شامل موارد زیر مرتبط باشد:
- درماتیت سبوریک – شوره جمجمه و ابروها
- عفونت باکتریایی
- انسداد یا سوءعملکرد غدد روغنی در پلک چشم
- روساسه (روزاسه) – یک اختلال پوستی که با سرخی صورت مشخص میشود
- آلرژی، شامل واکنشهای آلرژیک به داروهای چشم، محلول لنزهای تماسی یا مواد مورد استفاده برای آرایش چشم
- هیره یا شپش مژه
عوارض بلفاریت
اگر کسی دچار بلفاریت باشد در عین حال ممکن است موارد زیر را نیز تجربه کند:
- مشکلات مژه. بلفاریت میتواند باعث ریزش مژه‌ها یا رشد آنها به حالت غیر نرمال شود.
- مشکلات پوست پلک چشم. لکه‌دار شدن ممکن است به عنوان پاسخی به بلفاریت درازمدت در پلک چشم بروز کند. یا امکان دارد که لبههای پلک چشم به سمت داخل یا خارج چرخش کنند.
- اشکریزی بیش از حد یا خشکی چشم‌ها. ترشحات روغنی غیر نرمال و دیگر مواد زائد جمع شده بر روری پلک چشم مثل پوستههای همراه شوره ممکن است در نوار اشکی انباشته شوند – محلول آب، روغن و مخاطی که اشک چشم را تشکیل میدهند.
- دشواری استفاده از لنزهای تماسی. از آنجا که بلفاریت میتواند به میزان لیزی چشم‌ها آسیب برساند، ممکن است استفاده از لنزهای تماسی برای بیمار دشوار شود.
- گلمژه. گلمژه عفونتی است که در نزدیکی پایه پلک چشم توسعه پیدا میکند. نتیجۀ این وضعیت بروز یک توده دردناک روی حاشیه (معمولاً قسمت بیرونی) پلک چشم بیمار است. گلمژه به طور معمول بیشترین نما را روی سطح پلک چشم دارد.
- شالازیون. شالازیون زمانی بروز میکند که انسداد در یکی از غدد روغنی حاشیه پلک چشم، درست پشت مژه‌ها بروز میکند. این غده ممکن است به واسطۀ باکتریها عفونی شود که سبب ایجاد سرخی و ورم پلک چشم میشود. خلاف گلمژه، شالازیون گرایشی به آن دارد که اغلب در قسمت داخلی پلک چشم ظاهر شود.
- چشم صورتی مزمن. بلفاریت میتواند به طغیانهای برگشت کننده چشم صورتی (ورم ملتحمه) منجر گردد.
- آسیب دیدن قرنیه. تحریک مداوم ناشی از التهاب پلک چشم یا رشد مژه‌ها در مسیرهای کج و معوج ممکن است سبب ناسور شدن (اولسر) قرنیه شود. ناکافی بودن میزان اشک میتواند فرد را در مقابل عفونت قرنیه آسیب‌پذیر کند.
تشخیص بلفاریت
تستها و اقدامات پزشکی مورد استفاده برای تشخیص بلفاریت شامل موارد زیر است:
- معاینه پلک چشم. پزشک پلک چشم و خود چشم را به دقت معاینه میکند.
- تهیه سواب پوستی برای آزمایش. در برخی موارد پزشک ممکن است از یک سواب برای تهیه نمونه از روغن یا پوسته شکل گرفته روی پلک چشم استفاده کند. این نمونه را میتوان برای بررسی میزان باکتریها، قارچها، یا شواهد مربوط به آلرژی مورد استفاده قرار داد.
درمان بلفاریت
موازین مربوط به مراقبت شخصی مثل شستشوی چشم‌ها و استفاده از کمپرس گرم ممکن است تنها درمان مورد نیاز برای اغلب موارد بلفاریت باشد. اگر این رویکرد کافی نباشد پزشک ممکن است درمانهای نسخهای شامل موارد زیر را تجویز کند:
- داروهایی برای مقابله با عفونت. نشان داده شده است که داروهای آنتیبیوتیک موضعی برای استفاده بر روی پلک چشم میتوانند به تسکین علایم و رفع عفونت باکتریایی پلک چشم کمک کنند. این داروها در طیفی از اشکال شامل قطرههای چشمی، کرمها و پمادها در دسترسند. اگر بیماری مورد بحث به این داروهای موضعی جواب ندهد، دکتر ممکن است استفاده از آنتیبیوتیکهای خوراکی را تجویز کند.
- داروهایی برای کنترل التهاب. قطرهها یا پمادهای چشمی استروئیدی میتوانند به کنترل التهاب کمک کنند. پزشک ممکن است هم آنتیبیوتیک و هم داروهای ضد التهابی تجویز کند.
- داروهای تأثیرگذار بر سیستم ایمنی. سیکلوسپورین موضعی (رستازیس) یک مهار کننده کلسینورین است که نشان داده است میتواند برخی نشانهها و علایم بلفاریت را تخفیف دهد.
- درمان اختلالات زیربنایی. بلفاریت ناشی از درماتیت سبوریک، روساسه یا دیگر بیماریها را ممکن است بتوان با درمان بیماری زیربنایی تحت کنترل درآورد.
بلفاریت به ندرت به طور کامل از بین میرود. حتی در صورت موفقیتآمیز بودن درمان این اختلال مکرراً به شکل مزمن ظاهر میشود و نیاز به مراقبت روزانه در زمینه پاکسازی پلک چشم داد. اگر بیمار به درمان جواب ندهد یا اگر بیماری مورد بحث به از دست رفتن مژه‌ها در وی منجر شده یا یکی از چشم‌ها آسیب دیده باشند این احتمال وجود دارد که اختلال مورد بحث بر اثر سرطان موضعی پلک چشم ایجاد شده باشد.
سبک زندگی و مداواهای خانگی
موازین مربوط به مراقبت شخصی مثل موارد فهرست زیر ممکن است تنها درمان مورد نیاز برای اغلب موارد بلفاریت باشند.
میبومیانیت یا بلفاریت خلفی
بلفاریت، بلفاریتیس، التهاب پلک چشم، اشکریزی، نمناک شدن چشم، خشکی چشم، خارش چشم، ورم پلک چشم، سیکلوسپورین، روزاسه، شوره، هیره، شالازیون، ورم ملتحمه، چشم صورتی، گلمژه، سرطان چشم
چشم‌ها را روزانه تمیز کنید.
اگر کسی دچار بلفاریت باشد، درمان شخصی را روزانه دو تا چهار بار در موارد عود بیماری و یک تا دو بار پس از تحت کنترل قرار گرفتن بیماری در دستور کار قرار دهید:
- از کمپرس گرم بر روی چشمهای بسته به مدت چند دقیقه استفاده کنید تا تودههای پوسته جمع شده روی پلک چشم شل شوند.
- بلافاصله پس از پایان مرحله اول از یک پارچه مرطوب شده در آب گرم و چند قطره شامپو بچه رقیق شده برای شستشوی پلک چشم و مژه‌ها برای زدودن پوسته‌ها و کثافات جمع شده در این ناحیه استفاده کنید.
- در برخی موارد فرد نیاز دارد تا در مورد پاکسازی حاشیه پلک چشم که محل جایگیری مژه‌ها است حسابشدهتر عمل کند. برای انجام این کار فرد باید پلک چشم را از چشم دور کرده و از یک پارچه تمیز برای مالش پایه مژه‌ها استفاده کند. این کار به اجتناب از آسیب دیدن احتمالی قرنیه توسط پارچه مورد استفاده برای نظافت کمک میکند. بیمار باید در مورد لزوم استفاده از پماد آنتیبیوتیک پس از تمیز کردن چشم به روش مزبور از پزشک سؤال کند.
- پلکهای چشم‌ها را با استفاده از آب گرم آبکشی کرده و با استفاده از حوله تمیز به ملایمت خشک کنید.
در عین حال ممکن است خودداری از استفاده از مواد آرایش چشم در هنگام التهاب پلک چشم ایده درستی باشد. آرایش میتواند باعث دشوارتر شدن تمیز نگه داشتن چشم و زدودن کثافات و مواد زائد از روی آن شود. همچنین این احتمال مطرح است که مواد آرایشی باعث آلودگی باکتریایی مجدد چشم شده یا سبب بروز واکنش آلرژیک گردند.
چشمهای خود را چرب نگه دارید.
به این منظور میتوان از اشک مصنوعی استفاده کرد. قطرههای چشمی لیز کننده میتوانند به تخفیف خشکی چشم کمک کنند.
شوره و هیرهها را کنترل کنید.
اگر کسی دچار شوره‌ای باشد که باعث تقویت بلفاریت میشود باید از پزشک در مورد تجویز شامپوی ضد شوره سؤال کند. استفاده از شامپوی کنترل کننده شوره میتواند به تخفیف علایم و نشانه‌های بلفاریت کمک کند. استفاده از شامپوی حاوه عصاره درختچه چای برای پلک چشم به صورت روزانه میتواند به مقابله با هیرهها کمک کند.
طب جایگزین و بلفاریت
هیچ درمان مرتبط به طب جایگزین یافت نشده است که به طور قطعی در فروکش علایم بلفاریت مؤثر باشد. به هر حال، رژیم غذایی غنی از اسیدهای چرب امگا – 3 یا مکملهای حاوی آنها میتواند در موارد بلفاریت مرتبط به روساسه مفید باشد. اسیدهای چرب امگا – 3 در غذاهایی مثل ماهی سالمون، تون، ماهی قزلآلا، تخم بزرک و گردو وجود دارد./
