ارزهای پایدار چه تأثیری بر بازار ارزهای دیجیتال دارند؟

ارز پایدار (Stablecoin) چیست ؟

ارزهای پایدار توکن‌های دیجیتالی هستند که برای حفظ ثبات قیمت خود، به یک یا چند ارز رسمی یا سایر دارایی ازجمله دیجیتالی و فیزیکی متکی هستند. ارزهای رسمی و دارایی‌های دیگر را ابزارهای تثبیت‌کننده می‌نامند. ابزارهای تثبیت‌کننده دارایی‌هایی هستند که به‌نوعی پشتوانه ارزهای پایدار هستند. این پشتوانه اجازه نمی‌دهد که ارزهای پایدار مانند دیگر ارزهای دیجیتال نوسانات هیجانی داشته باشند. ارزهای پایدار نوسانات قیمتی خود را با نوسانات دارایی‌های پشتوانه خود تنظیم می‌کنند و مطابق با تغییرات قیمتی آن‌ها دستخوش تغییر می‌شوند.

ارزهای پایدار در حال حاضر به‌دلیل رشد سریع، افزایش کاربردهای جهانی و کاهش ریسک‌های احتمالی ارزهای دیجیتال، در کانون توجه سیاست‌گذاران قرار دارند. ارزهای پایدار بخش کوچکی از بازار بزرگ ارزهای دیجیتال هستند که عمدتاً با نام «پارکینگ سرمایه» شناخته می‌شوند.

انواع ارزهای پایدار

برخی از کاربران بازار ارزهای دیجیتال فکر می‌کنند که تنها پشتوانه ارزهای پایدار، دلار است. این تصور رایج میان کاربران ارزهای دیجیتال باعث شده است که سایر ارزهای پایدار ناشناخته باقی بمانند و بسیاری از کاربردهای ارزهای پایدار نادیده گرفته شود. بر اساس سازوکار تثبیت ارزش ارزهای پایدار، سه نوع ارز پایدار مختلف وجود دارد.

ارزهای پایدار با پشتوانه ارز فیات

ارزهای پایدار با پشتوانه ارز فیات، ارز ارائه‌شده بانک مرکزی هر کشوری را به‌عنوان وثیقه برای تثبیت ارزش خود انتخاب می‌کنند. ارزش این ارزهای پایدار نسبت به هر ارز یا کالای قابل معامله با ارزش ارز فیات پشتوانه آن سنجیده می‌شود.

ذخایر پشتوانه ارزهای پایدار را متولیان مستقل نگهداری می‌کنند و مرتباً حساب‌رسی می‌شوند. مثلاً، تتر ( USDT ) یکی از محبوب‌ترین ارزهای پایدار است که دلار آمریکا ارز فیات پشتوانه آن است. شرکت تتر ادعا می‌کند به‌ازای هر تتر که در بازار عرضه می‌شود، یک دلار آمریکا در بانک ذخیره می‌کند. در زمان نگارش این مقاله، تتر با ارزش بازار بیش از ۶۷ میلیارد دلار سومین ارز بزرگ بازار محسوب می‌شود.

ارزهای پایدار با پشتوانه کالا

این ارزهای پایدار نیز مانند ارزهای با پشتوانه فیات عمل می‌کنند؛ تنها تفاوت آن‌ها این است که کالاهای دارای ارزش بیرونی را پشتوانه خود قرار می‌دهند. ارز پایدار پترو ( XPD ) یکی از معروف‌ترین ارزهای پایدار با پشتوانه نفت است. این ارز پایدار را دولت ونزوئلا برای مقابله با ابرتورم ( Hyperinflation ) ایجاد کرده است.

ارزهای پایدار الگوریتمی

ارزهای پایدار الگوریتمی را هیچ نهاد و مرکزی مدیریت نمی‌کند. برخی تصور می‌کنند این ارزها هیچ پشتوانه‌ای ندارند، اما الگوریتم‌های تعریف‌شده برای قراردادهای هوشمند باعث تثبیت ارزش این ارزها می‌شوند. ارز دیجیتال دای ( DAI ) یکی از ارزهای پایدار الگوریتمی است که هیچ پشتوانه فیات یا کالایی ندارد و تنها با قراردادهای هوشمند کنترل می‌شود. ارزهای پایدار با پشتوانه الگوریتمی همواره خطراتی را به‌همراه دارند. مثلاً، بانک‌های مرکزی اغلب برای ارزهای فیات خود سیاست‌های پولی را بر اساس پارامترهای کاملاً درک‌شده تنظیم می‌کنند و جایگاه قانونی بانک مرکزی مهر تأییدی بر اعتبار آن سیاست است.

اما صادرکنندگان ارزهای پایدار الگوریتمی از این ویژگی محروم هستند و در شرایط بحرانی نمی‌توانند از این مزیت استفاده کنند. مثلاً، قیمت ارز پایدار ترا ( UST ) در ۱۱ می ۲۰۲۲ بیش از ۶۰ درصد سقوط کرد، چراکه قیمت توکن لونا ( LUNA ) که پشتوانه این ارز پایدار بود، یک‌شبه بیش از ۸۰ درصد کاهش یافت.

چرا ارزهای پایدار دارای اهمیت هستند ؟

ارزهای پایدار بخش کوچکی از بازار بزرگ ارزهای دیجیتال را در اختیار دارند، اما نقش بسیار مهمی در اکوسیستم معاملات ارزهای دیجیتال ایفا می‌کنند. با آن‌که از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۲، ارزش بازار ارزهای دیجیتال از 162 میلیارد دلار به ۱۵۰ میلیارد دلار رسید، ارزهای پایدار همچنان کمتر از ۱۰ درصد بازار ارزهای دیجیتال را در اختیار دارند.

ارزهای پایدار به‌دلیل کاربردهای بسیاری که در معاملات ارزهای دیجیتال ارائه می‌کنند، نقش تأثیرگذاری در بازار دارند. تتر ( USDT ) و بایننس‌کوین ( BNB ) ازجمله ارزهای پایدار با پشتوانه فیات هستند که بیش از ۹۰ درصد کل بازار ارزهای پایدار را در اختیار دارند. این دو ارز پایدار درزمینه معاملات و ارائه نقدینگی در استخرهای حوزه دیفای نقش بسیار زیادی دارند.

آینده ارزهای پایدار در بازار ارزهای دیجیتال

ارزهای پایدار ابتدا برای مقابله با نوسانات بالای ارزهای دیجیتالی مانند بیتکوین ( BTC ) و اتر ( ETH ) ایجاد شدند. ارزهای پایدار نوسان قیمتی نسبتاً پایینی دارند، همین موضوع سبب شد تا به یک سر جفت‌های معاملاتی تبدیل شوند. هم‌اکنون ارزهای پایداری مانند تتر یکی از حیاتی‌ترین ارزهای بازار هستند، چراکه بزرگ‌ترین بازارهای ارز دیجیتال مربوط به جفت‌های معاملاتی آن‌ها با تتر می‌شوند.

ارزهای پایدار الگوریتمی نیز جای خود را در حوزه دیفای باز کردند. استخرهای نقدینگی بیشتر نقدینگی خود را با ارزهای پایدار الگوریتمی تأمین می‌کنند. جالب است بدانید ارزهای پایدار حدود ۴۵ درصد از نقدینگی صرافی‌های غیرمتمرکز را در سال ۲۰۲۲ فراهم کردند. البته ارزهای پایدار با پشتوانه ارز فیات نیز در این قسمت بی‌کار نبودند و بخشی از این بازار را در اختیار گرفتند. استخرهای نقدینگی علاوه‌بر روش‌های جدید سوددهی در بازار، قابلیت وام‌دهی به کاربران را نیز فراهم کرده‌اند.

اما همچنان ارزهای پایدار نمی‌توانند جایگزینی برای خدمات پرداخت محسوب شوند. با بررسی کلی ویژگی‌های ارزهای پایدار می‌توان گفت که در مقایسه با سیستم‌های پرداخت سنتی، اطمینان قانونی، قطعیت تسویه و انعطاف‌پذیری عملیاتی ندارند. در ادامه به بررسی دقیق‌تر این مورد می‌پردازیم.

ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت اروپایی ( PSP ) در بازار ارزهای پایدار فعالیت چندانی ندارند و خدمات پرداخت محدودی را ارائه می‌دهند. یکی از دلایل این موضوع آن است که هیچ نهاد نظارتی و قانون مشخصی در بازار ارزهای دیجیتال وجود ندارد. خدمات مربوط به ارزهای پایدار عمدتاً شامل کسب، نگه‌داری یا فروش از طریق روش‌های مختلف است، درحالی‌که خرید کالا با ارزهای پایدار در بازارهای اروپا بسیار محدود است.

همچنین، با آن‌که سرعت تراکنش در هر بلاکچین متفاوت است، اما اکثر بلاکچین‌های ارزهای پایدار کند هستند. سرعت تراکنش با مدت‌زمان تأیید تراکنش متفاوت است و با استفاده از پارامترهایی مانند سازوکار اجماع اندازه‌گیری می‌شود. عوامل دیگری مانند زمان و اندازه بلوک، هزینه تراکنش و ترافیک شبکه بر سرعت تراکنش تأثیر می‌گذارد.